Gevoelige lichaamshuid – Inzicht in de oorzaken hiervan en hoe deze huid kan worden beschermd

De lichaamshuid kan om vele redenen gevoelig worden, variërend van omgevingsfactoren zoals temperatuurschommelingen tot interne triggers zoals hormonale veranderingen. Hoewel sommige mensen vatbaar zijn voor uitbraken van de aandoening, zijn deze zeer moeilijk te voorspellen en kunnen deze zich op ieder moment in een leven van een persoon voordoen. De aandoening kan ook overal op het lichaam ontstaan en het is belangrijk te begrijpen dat een 'gevoelige huid' niet abnormaal of zelfs een ziekte is.

Hoewel er geen echte remedie bestaat tegen een gevoelige huid, kan dit door middel van inzicht worden beheerst en tot het minimum worden beperkt. Een effectieve aanpak van een gevoelige huid is mogelijk door inzicht te krijgen in de 'taal' hiervan samen met de oorzaken en de stimuli die deze aandoening kunnen verergeren.

De soepelheid en de elasticiteit van een gezonde huid worden in stand gehouden door de natuurlijke barrièrefunctie, die bescherming biedt tegen externe elementen en overmatig waterverlies voorkomt. Een iets zure omgeving is belangrijk voor deze functie, die zowel helpt bij het afschilferen of afstoten van dode cellen als verdediging biedt tegen dagelijkse stressfactoren, zoals verontreiniging, bacteriën en allergenen.

De hieruit volgende tekenen zijn:

• schilfervorming
• rood worden
• opzwellen en
• ruwheid

vergezeld van onzichtbare waarnemingen zoals:

• jeuk
• prikkelingen
• branderig gevoel en een
• trekkerig gevoel

Als de tekenen niet worden aangepakt, kunnen zij ertoe leiden dat de huid op een willekeurige plaats op het lichaam ruw wordt en barst. Zelfs grote delen van de huid, zoals op de armen, de benen, het decolleté, de schouders, de ellebogen, de kuiten en de knieën, zijn vatbaar en gevoeligheid kan worden opgewekt door heet douchen, agressieve lichaamsproducten, blootstelling aan zon, zweten tijdens het sporten of airconditioning.

Sommige gebieden zijn extra vatbaar voor deze effecten. Dit zijn de rug van de hand, waar een tekort aan de uitscheidingen die nodig zijn om de barrièrefunctie van de huid in stand te houden betekent dat zij minder beschermd zijn tegen externe invloeden. Ook regelmatig wassen met basische zeepsoorten ondermijnt de natuurlijke pH-waarde. Een aangetaste barrièrefunctie kan leiden tot gevoelige reacties die contacteczeem en ontstekingen veroorzaken die zich in de vorm van blaren, een droge huid en een gebarsten huid openbaren.

De hoofdhuid is vaak vatbaar voor gevoeligheid en ongeveer 60% van de vrouwen en 40% van de mannen ervaart tekenen als roodheid, trekkerigheid en jeuk. Er is toenemend bewijs dat gevoeligheid van de hoofdhuid met micro-ontstekingen te maken heeft. Lees meer over de tekenen en oorzaken van een gevoelige hoofdhuid.

De huid van de intieme delen verschilt van de huid van andere lichaamsdelen en bevat talloze barrières die bescherming bieden. Als deze delen worden aangetast, bijvoorbeeld door te vaak reinigen, kan de huid vatbaar worden voor jeuk, ongemak en zelfs infecties.

Veranderingen door uitrekking van de huid, bijvoorbeeld bij zwangerschap, gewichtstoename of groei, kunnen leiden tot huidstriemen die ook zeer gevoelig zijn en snel geïrriteerd kunnen raken. Zij ontstaan in de meeste gevallen op de borsten, de onderbuik en de bovenzijden van de dijen. Lees meer over de huid op verschillende delen van het lichaam.

Als gevolg van zonneallergieën kan de huid rood worden en gaan jeuken. Deze tekenen gaan echter ook vaak gepaard met blaren, puisten en opgezwollen uitslag. De meest getroffen gebieden zijn de onderzijde van de armen, de handpalmen en de borstkas. Deze allergieën, inclusief Polymorfe LichtEruptie (PLE), komen relatief vaak voor en worden door UV-straling opgewekt. Zonnebrandmiddelen kunnen ook een rol spelen. Lees meer over PLE en andere zonneallergieën.

Een uitgedroogde huid is in wezen een gezonde huid met een tekort aan vocht als gevolg van afbraak van aquaporinen of kanalen op eiwitbasis die het transport van water in en uit de cellen regelen. Aanmaak van nieuwe aquaporinen door middel van het actieve bestanddeel gluco-glycerol is in vitro aangetoond.

De tekenen van een droge huid kunnen variëren van ruwheid tot schilfering en roodheid. Dit gaat meestal gepaard met hevige jeuk. Net zoals een gevoelige huid kan een droge huid overal op het lichaam voorkomen, maar het gaat meestal om de handen, de voeten, de knieën en de ellebogen. Dit wordt veroorzaakt door een tekort aan vochtbindende stoffen of natuurlijke vochtvasthoudende factoren (NMF's), in het bijzonder ureum.

Een uitgedroogde en droge huid kan ook gevoelig worden, net zoals bij andere huidaandoeningen en huidziekten.

Als u twijfelt over welk type huidprobleem u heeft, kan onze huidtest misschien hulp bieden. Of raadpleeg uw arts of een dermatoloog voor een officiële diagnose.

De huid beschikt over een aantal natuurlijke systemen om zich te beschermen en gezond te blijven Aan het huidoppervlak bevindt zich een hydrolipidenlaag bestaande uit water, vetzuren en lipiden. Deze heeft een pH-waarde van ongeveer 5, wat licht zuur is, en beschermt zo de huid tegen binnendringende bacteriën en aanvallen van basen, zoals zeep. De laag neutraliseert de basische stoffen met behulp van zogenoemde bufferstoffen, die de zure balans herstellen en stabiliseren.

De hydrolipidenlaag ligt bovenop de buitenste laag van de opperhuid, de hoornlaag of het stratum corneum. De laag bestaat uit lipiden en cellen die samen een doordringbare barrière vormen. Deze laag heeft ook een gemiddelde pH-waarde van 5 en ondersteunt:

• de normale afschilfering van de huid, of desquamatie
• de barrièrevorming
• de optimale werking van de huidenzymen.

Al deze systemen zijn afhankelijk van de enzymactiviteit die biochemische reacties versnelt zodat de huid vochtig en glad blijft en tegen irriterende stoffen beschermt. Bij een gevoelige huid wordt deze activiteit geremd en dit leidt tot overmatig waterverlies en het binnendringen van irriterende stoffen in de huid.

Dit is in het bijzonder het geval op plaatsen waar de huid dunner is dan elders op het lichaam, bijvoorbeeld op de rug van de hand. Een kleiner aantal talgklieren levert minder transpiratie en lipiden voor vorming van de hydrolipidenlaag. Blootstelling aan uiteenlopende stimulerende factoren betekent dat de handen snel kunnen uitdrogen en uiterst gevoelig kunnen worden.

De huid van de intieme delen is ook anders dan die van de andere delen van het lichaam. Voor de menopauze heeft deze huid een zuurdere beschermlaag met een pH-waarde tussen 3,5 en 5. Deze waarde wordt in stand gehouden door een nuttige bacterie, de Lactobacillus, die de groei van ziektekiemen remt door melkzuur te produceren. Een verandering van de pH-waarde kan leiden tot irritatie, jeuk, een branderig gevoel en infecties.

• Hoewel een gevoelige huid op iedere leeftijd kan voorkomen, komt dit vooral vaak voor in de babytijd en als de huid ouder wordt. In beide levensfasen is de huid dunner en de barrièrefunctie minder effectief en dit kan tot onbalans van de pH-waarde en meer waterverlies leiden. Vooral een babyhuid heeft een grote kans op gevoeligheid in de huidplooien en rondom de intieme delen. Lees meer over de huid op verschillende leeftijden.
• Alle hormonale veranderingen als gevolg van de menstruatiecyclus, zwangerschap, de pubertijd en de menopauze kunnen de weerstand van de huid tegen irriterende stoffen verlagen. Bijvoorbeeld, tijdens de zwangerschap ontstaan vaak rode en pijnlijke zwangerschapsstriemen.
• Verschillende huidaandoeningen kunnen gepaard gaan met gevoeligheid voor irriterende stoffen, zoals atopisch eczeem en een droge huid.
• Op dezelfde manier hebben mensen met type I allergieën een grotere kans op een gevoelige huid doordat pollen door de huid dringen.

• Blootstelling aan een lage vochtigheid en koude lucht stimuleert het lichaam om warmte vast te houden door de bloedvaten in de huid te vernauwen. Hierbij gaat veel van het benodigde vocht verloren. De huid kan gemakkelijk droog en schilferig worden.
• Hoge temperaturen en vochtigheid laten het lichaam meer transpireren en de transpiratie verdampen, waardoor de huid uitdroogt.
• Door UV-straling, ozon en milieuverontreiniging aangemaakte vrije radicalen hebben alle bewezen dat zij de natuurlijke weerstand van de huid aantasten, waardoor deze uitdroogt en geïrriteerd raakt. Lees meer over factoren die de huid beïnvloeden.
• Medische behandelingen zoals radiotherapie en antibiotica kunnen de huid gevoelig maken, waarbij antibiotica nuttige bacteriën zoals de Lactobacillus beschadigen.
• Conventionele zeepsoorten en oppervlakteactieve stoffen verwijderen niet alleen de oplosbare vuildeeltjes, maar ook belangrijke beschermende lipiden in de huid, wat leidt tot onbalans in de pH-waarden en een geïrriteerde huid.

Naast de triggers die de huid gevoelig maken, zijn er ook vele stimulerende factoren die de aandoening verergeren. Dit kan het moeilijk maken om één enkele bepalende factor voor een uitbraak te isoleren.

Strakke, synthetische stoffen laten de huid meer transpireren en dit leidt tot overmatig waterverlies, vooral bij de intieme delen.

Vooral de handen kunnen zowel op het werk als thuis met uiteenlopende chemische stoffen in aanraking komen. Bijvoorbeeld, kappers, bouwvakkers en fabrieksarbeiders kunnen bij hun dagelijkse werkzaamheden in contact komen met zuren, basen en oplosmiddelen.

Regelmatig gebruik van hydraterende en reinigingsproducten met een basische pH-waarde overbelast het neutraliserende vermogen van de huid, waardoor deze vatbaar wordt voor irriterende stoffen en infecties. Oppervlakteactieve stoffen (surfactans), zoals natriumlaurylethersulfaat, kunnen de hoornachtige celstructuren beschadigen en de barrière tegen doordringing verzwakken. Als gevolg hiervan kan de huid uitdrogen.

Langdurig contact met water verhoogt de doordringbaarheid van zelfs een gezonde huid met een factor tien door verlies van de natuurlijke vochtvasthoudende factoren (NMF's) van de huid alsmede de oppervlaktelipiden.

In sommige gevallen kan wrijving de gevoeligheid verhogen door verlies van oppervlaktelipiden. Dit kan variëren van de huid met een handdoek droogwrijven tot gebruik van scrubproducten en luffasponzen.

De onvoorspelbaarheid van de gevoelige huid betekent dat in veel gevallen oplossingen eerder bestaan uit voorkomen in plaats van genezen.

Bescherming van de huid tegen zonnestralen kan de gevoeligheid verminderen. Het beste is om de zon tussen 11.00 en 15.00 uur volledig te mijden en beschermende kleding te dragen. Dit geldt vooral voor kinderen jonger dan 3 jaar. Kies een zonnebeschermingsproduct zonder irriterende stoffen, zoals geurstoffen, en breng dit 30 minuten voordat u naar buiten gaat en vervolgens iedere twee uur ruim aan.

Pas de dagelijkse reiniging aan door korter te douchen en te baden met warm in plaats van heet water. Vermijd scrubproducten voor het lichaam en dep de huid droog in plaats van deze droog te wrijven.

Kies kleding van natuurlijke stoffen in plaats van synthetische stoffen. Dit is vooral relevant voor het voorkomen van bacteriële infecties in de intieme delen.

Bedekken kan ook helpen om de handen blijvend tegen schadelijke stoffen te beschermen. Overweeg om handschoenen te dragen bij het werken met oppervlakteactieve stoffen, schoonmaakmiddelen en andere irriterende stoffen.

Onderzoek duidt erop dat gevarieerde voeding met voedingsmiddelen rijk aan antioxidanten kunnen helpen de huid gezond de houden. Dit kunnen zijn gele en oranje fruitsoorten en groenten, groene bladgroenten, vis – vooral zalm - en noten. Lees meer over factoren die de huid beïnvloeden.

Bij een gevoelige huid wordt de activiteit van de enzymen vaak geremd, wat leidt tot een verminderde barrièrefunctie. Onderzoek heeft aangetoond dat een aantal grotendeels uit de natuur afkomstige bestanddelen de enzymen kan stimuleren het lichaam weer te gaan beschermen. Dit zijn onder andere:

• Dexpanthenol, een derivaat van vitamine B, stimuleert huidvernieuwing. Deze stof versterkt de natuurlijke beschermende functie van de huid, zodat deze gezond en veerkrachtig blijft. Van dit actieve bestanddeel is ook bekend dat het het herstelproces en vernieuwingsproces van de huid versnelt. Ook weten we dat dit actieve bestanddeel in bepaalde concentraties het zelfhelende en vernieuwingsproces van de huid versnelt.
• Glycerine absorbeert en bindt water en hydrateert zo de huid.
• pH5 citraatbuffer herstelt de natuurlijke pH-waarde van de huid. Hierdoor kunnen de huidenzymen weer normaal gaan werken en wordt een gezonde balans hersteld.

Natuurlijke, zuivere plantaardige oliën zoals amandelolie en jojobaolie bevatten linolzuur, een onverzadigd vetzuur dat de natuurlijke barrièrefunctie van de huid versterkt. Als deze oliën door middel van regelmatige massage worden aangebracht, kunnen zij de bloedsomloop stimuleren en de huid soepeler maken.

Bij het kiezen van reinigingsproducten, hydraterende producten en andere huidverzorgingsproducten voor de gevoelige huid is het belangrijk om producten te mijden die irriterende stoffen bevatten, zoals kleurstoffen. Nog belangrijker is echter dat een product om echt effectief te zijn niet alleen op het huidoppervlak werkzaam moet zijn maar ook dieper. Bij een gevoelige huid kunnen ook producten die hebben aangetoond dat zij langdurig effect hebben ook in overweging worden genomen.

Als onderdeel van een preventieve aanpak kan het helpen om bij vaak douchen een zeer mild reinigingsproduct te gebruiken, gevolgd door dagelijks gebruik van een lotion of olie uit de pH5 gamma, waarvan alle producten een combinatie bevatten van de actieve bestanddelen dexpanthenol en glycerine om de natuurlijke afweer van de huid te activeren.

Kies voor een gevoelige hoofdhuid een milde shampoo met extra milde oppervlakteactieve stoffen zoals Eucerin DermoCapillaire ph5 Milde Shampoo.