Gevoelige gezichtshuid – Begrip van de oorzaken en hoe deze huid kan worden beschermd

Een gevoelige huid kan overal op het lichaam voorkomen, maar het gaat meestal om de gezichtshuid. Dit ontstaat als de natuurlijke barrièrefunctie van de huid verstoord is, waardoor vocht verloren gaat en irriterende stoffen de huid kunnen binnendringen. De symptomen worden versterkt door factoren waaraan de gezichtshuid het meest wordt blootgesteld, variërend van de zon tot sommige bestanddelen van cosmetica en reinigingsproducten.

Meer inzicht in de oorzaken van een gevoelige gezichtshuid en de factoren die dit kunnen verergeren kan helpen om het effect te verminderen en ervoor te zorgen dat het minder vaak voorkomt.

Een gezonde huid heeft een subtiele balans, beschermt tegen externe invloeden en reguleert tegelijkertijd het vochtgehalte. Veel hiervan komt neer op de processen die plaatsvinden in de hoornlaag van de huid, de stratum corneum, die uit cellen en lipiden bestaat. Deze lipiden zijn het 'cement' van de 'bouwstenen' van de cellen en bieden stabiliteit en doordringbaarheid, waarbij het vocht wordt gereguleerd en de elasticiteit en stevigheid in stand worden gehouden.

Hun werkzaamheid is echter afhankelijk van de activiteit van enzymen, die bij een gevoelige huid vaak zwakker is. Als gevolg hiervan komt de barrièrefunctie van de huid in gevaar en dit leidt tot overmatig vochtverlies via de opperhuid en de mogelijkheid van irriterende stoffen om binnen te dringen. Dit kan nog duidelijker aanwezig zijn in de gezichtshuid, die niet alleen het meest aan factoren zoals UV-stralen, verontreinigende stoffen en chemicaliën wordt blootgesteld, maar waarvan de opperhuid slechts 0,02 mm dik is, in vergelijking tot een gemiddelde dikte van 0,1 mm elders op het lichaam.
Lees meer over de structuur van de huid.

Symptomen van een gevoelige gezichtshuid kunnen zijn:

• Vlokvorming, roodheid, uitslag, zwellingen, schilfervorming en ruwheid.
• Zij kunnen vergezeld gaan van een gevoel van jeuk, branderigheid, een strakke huid en een prikkende huid.

Deze symptomen kunnen overal in het gezicht voorkomen. Zij hebben overeenkomsten met andere huidaandoeningen, vooral symptomen die verband houden met een tekort aan vocht.

Een uitgedroogde gezichtshuid openbaart zich aan het oppervlak als fijne droogtelijntjes die ontstaan bij onvoldoende toevoer van vocht door het lichaam zelf. Dit wordt veroorzaakt door vermindering van het aantal vochtkanalen, ook bekend als aquaporinen, die water in en uit de cellen in de diepere lagen van de opperhuid transporteren. Deze kunnen weer worden geactiveerd door bestanddelen zoals gluco-glycerol.

Droge gezichtshuid kan variëren van ruwheid tot kloven en roodheid en wordt veroorzaakt door verlies van lipiden aan de oppervlakte die een natuurlijke barrière vormen en van natuurlijke vochtinbrengende bestanddelen, zoals ureum en lactaat, die vochtverlies tegengaan. Zodra deze balans wordt verstoord, gaat vocht via de huid verloren.

Beide aandoeningen kunnen ertoe leiden dat de huid gevoelig voor irriterende stoffen wordt.

Een hypergevoelige, reactieve gezichtshuid komt meer voor bij vrouwen dan bij mannen en kan te maken hebben met gebruik van cosmetica en leeftijd. Het gaat samen met toenemend vochtverlies via de opperhuid. Symptomen doen zich voor na het aanbrengen van producten op de huid en kunnen direct ontstaan of pas uren of dagen later worden opgemerkt. Het gaat hier om een prikkend of branderig gevoel en dit kan gepaard gaan met roodheid (erytheem), schilfervorming en puistjes. Gebruik van producten met zeer weinig, goed door de huid verdragen bestanddelen is belangrijk voor het verminderen van het effect van dit probleem.

Huidveroudering gaat ook vaak gepaard met gevoeligheid, omdat het dunner worden van de opperhuid en afname van de lipidesynthese kan leiden tot verzwakking van de barrièrefunctie. Afname van stoffen zoals hyaluronzuur, dat de huidlagen hydrateert, en co-enzym Q10, dat de cellen aanzet hun regeneratieve functie te verbeteren, verergeren deze situatie. Het resultaat is een combinatie van fijne lijntjes en rimpels met een droge, rode huid en jeuk.

De gezichtshuid kan op verschillende manieren door zonneallergieën worden aangetast. Deze hebben een aantal symptomen gemeen met een gevoelige huid, zoals roodheid en jeuk, maar zij worden zichtbaar als bultjes, uitslag, blaren en puistjes. Terwijl de meeste zonneallergieën, zoals Polymorfe LichtEruptie (PLE), worden veroorzaakt door UV-straling, kunnen bestanddelen van cosmetische producten ook een rol spelen. Lees meer over PLE en andere zonneallergieën of hoe de zon de huid aantast.

Als u twijfelt over het type huidprobleem dat u hebt, kan onze online huidtest misschien helpen. Een gevoelige huid kan een symptoom zijn van uiteenlopende ziekten, dus als u zich zorgen maakt over uw toestand, raadpleeg dan uw arts of een dermatoloog voor een diagnose en advies.

De huid beschikt over een overvloed aan systemen om zichzelf gezond te houden. Een hydrolipidenlaag bestaande uit water, vetzuren en lipiden beschermt het oppervlak. Deze heeft een pH-waarde van ongeveer 5, wat licht zuur is, en beschermt zo de huid tegen binnendringende bacteriën en extreme basen, zoals zeep. De laag neutraliseert de base met behulp van bufferstoffen, die de balans herstellen en weer stabiliseren.

De fysieke barrière is de hoornlaag, of stratum corneum, waar de lipiden als cement werken en de ruimtes tussen de cellen opvullen. Hun doorlatendheid betekent dat zij opname en verlies van vocht kunnen reguleren en daarom spelen zij een belangrijke rol in de toevoer van vocht, waardoor de huid zacht en glad aanvoelt. Dit wordt ook bereikt door afstoting, of afschilfering, van huid en dit wordt weer door het natuurlijke regeneratieproces van de huid gestimuleerd en gereguleerd.

Al deze processen zijn afhankelijk van de activiteiten van enzymen. Bij een gevoelige huid kan deze activiteit worden geremd, waardoor de natuurlijke barrièrefunctie wordt verzwakt en de lipidensynthese afneemt. Als gevolg hiervan neemt het vochtverlies toe en kunnen irriterende stoffen door de huid dringen.

Hoewel een gevoelige huid op iedere leeftijd kan voorkomen, wordt dit vooral vaak ervaren in de babytijd en als de huid ouder wordt. De babyhuid heeft ongeveer eenvijfde van de dikte van de huid van een volwassene en de barrièrefunctie is beperkt, waardoor deze huid zeer gevoelig is voor chemische, fysieke en bacteriologische invloeden alsook voor UV-stralen. Aan de andere kant wordt de barrièrefunctie van de volwassen huid met het klimmen van de jaren steeds zwakker en ook de metabolische processen worden trager. Een verouderende huid krijgt geleidelijk een tekort aan lipiden, waardoor hij gemakkelijker geïrriteerd raakt door basische stoffen zoals zeep. Lees meer over de huid op verschillende leeftijden.

Hormonale veranderingen in de puberteit, de menstruatiecyclus, bij zwangerschap en in de menopauze kunnen de weerstand van de huid tegen irriterende stoffen verlagen.

Langere periodes van stress en slaapgebrek zijn beide bekende veroorzakers van een gevoelige huid. Deze gaan vaak gepaard met slechte voeding en een laag hydratatieniveau en beide kunnen een reeds droge en geïrriteerde huid verergeren.

Mensen met type I allergieën hebben een grotere kans op een gevoelige huid doordat allergenen zoals pollen door de huid dringen.

Bestaande problemen met de gezichtshuid variërend van een uitgedroogde en droge huid tot atopisch eczeem en acne kunnen alle leiden tot gevoeligheid voor irriterende stoffen, zoals kleurstoffen, parfum en alcohol.

De gezichtshuid wordt aan alle weersomstandigheden blootgesteld en ieder seizoen heeft zijn eigen factoren die gevoeligheid kunnen veroorzaken.

Buitensporige kou vermindert de afscheidingsproducten die de hydrolipidenlaag in stand houden en warmte stimuleert transpiratie, wat weer verdampt en zo de huid uitdroogt en gevoeliger maakt voor irritatie. Zelfs centrale verwarming kan een rol spelen bij een gevoelige huid, omdat deze een omgeving met een lage vochtigheid veroorzaakt.

UV-straling, ozon en milieuverontreiniging hebben alle bewezen dat zij stress in de huid veroorzaken door de vorming van vrije radicalen, die natuurlijke afweer verzwakken. Vooral langdurige blootstelling aan de zon kan de huid uitdrogen, waardoor deze geïrriteerd raakt. Lees meer over factoren die de huid beïnvloeden.

Aan huidverzorgingsproducten en cosmetica toegevoegde bestanddelen kunnen de gezichtshuid gevoelig maken. Sommige bestanddelen, zoals conventionele oppervlakte-actieve stoffen die vuil verwijderen, kunnen ook lipiden op het huidoppervlak verwijderen. Andere, zoals bestanddelen in geurstoffen, sommige kleurstoffen of alcohol, kunnen in sommige gevallen een gevoelige huid irriteren en soms kunnen zij een allergische reactie oproepen. Lees meer over factoren die de huid beïnvloeden.

Zodra de huid gevoelig is geworden, kunnen bepaalde gebeurtenissen en gedragingen het probleem verergeren en verlengen.

Een belangrijke bevorderende factor voor een gevoelige gezichtshuid is de dagelijkse huidverzorging die veel mensen aan het begin en het einde van de dag uitvoeren. Conventionele reinigingsproducten kunnen de natuurlijke beschermende barrière van de huid verwijderen. Als zij worden gevolgd door het aanbrengen van een vochtinbrengend product die irriterende stoffen bevat, kan een gevoelige huid rood worden en gaan prikken.

Chemische peelings en korrelige scrubproducten verwijderen niet alleen de hydrolipidenlaag van de opperhuid, zij verwijderen ook een deel van de hoornlaag. Hoewel zij kunnen helpen bij het verwijderen van dode huidcellen en lijnen en rimpels kunnen verminderen, kunnen zij ook een reeds gevoelige huid behoorlijk irriteren.

Scheren kan leiden tot huidirritatie door zowel de afschilferende werking van het scheren zelf als door irriterende stoffen in de gebruikte scheerschuimen, crèmes en aftershaves.

Onderzoek heeft aangetoond dat roken talloze huidproblemen met zich meebrengt, zoals acne, het langzamer helen van wonden en huidkanker. Net zoals bij milieuverontreiniging werken de chemicaliën in sigaretten als vrije radicalen, die de celstructuur van de huid aanvallen en de immuunwerking verminderen.

Voeding rijk aan antioxidanten zoals vitamine A, C en E en natuurlijke plantaardige oliën of vette vis kunnen de huid helpen weer gezond te worden.

Zelfs op bewolkte dagen kan de gezichtshuid aan UV-stralen worden blootgesteld. Regelmatig gebruik van een zonnebrandmiddel wordt aangeraden om de schadelijke effecten hiervan te voorkomen en directe blootstelling tussen 11.00 en 15.00 uur moet worden vermeden. Bij het kiezen van een zonnebrandmiddel is het belangrijk producten te vermijden die irriterende stoffen zoals parfum bevatten.

Voordat u cosmetica bij een gevoelige huid kiest en gebruikt, is het de moeite waard eerst een stukje te testen, bijvoorbeeld in de holte van een arm, en dit gebied na 24 uur te beoordelen.

Onderzoek heeft aangetoond dat een aantal grotendeels uit de natuur afkomstige actieve bestanddelen heeft bewezen dat zij de gevoeligheid van de huid verminderen. Deze zijn aanwezig in huidverzorgingsproducten, waardoor het mogelijk wordt regelmatig te reinigen en vocht in te brengen en tegelijkertijd de huid te beschermen.

• Dexpanthenol is een derivaat van vitamine B5 en helpt vochtverlies via de opperhuid te verminderen door het eigen herstel en vernieuwingsproces van de huid te versnellen. Dit stimuleert de regeneratie en versterkt de natuurlijke beschermende functie van de huid, zodat deze gezond en veerkrachtig blijft.
• Op dezelfde manier helpt glycerine het vochtgehalte van de huid op peil te houden door als een vochtbindende factor op te treden, wat betekent dat deze vocht aantrekt en vervolgens vasthoudt.
• Als deze bestanddelen worden gecombineerd met pH5-citraatbuffer, die de natuurlijke pH-waarde van de huid herstelt, kunnen zij de enzymactiviteiten in de huid weer normaliseren, waardoor vocht inbrengen mogelijk wordt en de weerstand tegen irriterende stoffen wordt versterkt.

Alle drie bestanddelen zijn aanwezig in de Eucerin pH5-reeks voor de gevoelige huid. Klinische onderzoeken hebben bewezen dat deze producten de natuurlijke beschermende barrière van de huid versterken en uiterst doeltreffend zijn en uitstekend worden verdragen, zelfs door een reeds beschadigde huid. Eucerin pH5 Body Cream en de rijkere Eucerin pH5 Body Cream F zijn geschikt voor de gevoelige huid.

Sommige producten kunnen symptomen verzachten en deze ook verbergen. Dit kan vooral helpen als de gevoelige gezichtshuid gepaard gaat met roodheid (erytheem). Eucerin Anti-REDNESS Corrigèrende Crème Getint SPF 25 is een dagelijks te gebruiken vochtinbrengend product met groene, roodheid neutraliserende pigmenten, die de roodheid verminderen. Deze pigmenten worden gecombineerd met Licochalcone A, een actief bestanddeel met huidverzachtende eigenschappen.