Gevoelige huid – Beheersing van een geïrriteerde huid

De huid kan om vele redenen en op ieder tijdstip in het leven, van de babytijd tot op oudere leeftijd, gevoelig worden. Dit komt voor als de beschermende barrièrefunctie van de huid wordt verzwakt, waardoor de huid vatbaar wordt voor externe irriterende stoffen, zoals bacteriën, chemische stoffen, allergenen of andere stoffen. Symptomen kunnen in het gezicht, op het lichaam en op de hoofdhuid verschijnen, en bestaan uit roodheid, schilfers en zwellingen. Deze kunnen jeuken en het dagelijkse leven verstoren en tot ernstig fysiek ongemak leiden. Terwijl sommige mensen voorbereid zijn op deze 'uitbraken' van het probleem, worden anderen door deze 'grillen van de huid' verrast. Een gevoelige huid reageert vaak onvoorspelbaar en kan overal op het lichaam voorkomen.

Inzicht in het belang van de natuurlijke weerstand van de huid en de factoren die deze verzwakken, kan helpen deze 'uiting van de huid' te ontcijferen. De onvoorspelbaarheid van de gevoelige huid betekent dat in veel gevallen effectieve oplossingen bestaan uit voorkomen in plaats van genezen. We streven dan ook naar beheersing en maximale beperking van oorzaken en prikkels.

De huid heeft een natuurlijke beschermende barrière die bacteriën en andere schadelijke stoffen belet het lichaam binnen te dringen en tegelijkertijd vochtverlies beperkt en uitdroging voorkomt. Dit proces houdt de huid gezond en gehydrateerd, waardoor deze zijn elasticiteit en stevigheid behoudt.

Externe factoren zoals klimaat en interne factoren zoals stress kunnen dit proces echter ondermijnen, waardoor de natuurlijke weerstand van de huid wordt verzwakt en de huid ruw en droog aanvoelt. Externe prikkels kunnen de situatie verergeren, waardoor de huid ontstoken raakt.

Let voor het herkennen van een gevoelige huid op:

• Zichtbare tekenen zoals erytheem (roodheid of uitslag), schilfers, zwellingen of ruwheid
• Sensorische tekenen zoals jeuk, gespannenheid, branderigheid of prikken

Dit kan in het gezicht en op de lippen, de handen, het lichaam en de hoofdhuid voorkomen. Het kan ook door tijdelijke fysieke veranderingen zoals zwangerschap of door voortdurende fysieke veranderingen zoals veroudering worden opgeroepen. De gevoelige huid heeft overeenkomsten met een droge huid, maar houdt niet altijd verband hiermee, noch hoeven de oplossingen voor een droge huid noodzakelijkerwijs symptomen van een gevoelige huid te verlichten.

Waaraan herken je een hypergevoelige huid:

Een gevoelige huid is relateerd aan een hypergevoelige huid en de symptomen en triggers zijn vergelijkbaar. Echter, met een hypergevoelige huid zijn de zenuwen nog gevoeliger waardoor de reactie sneller en heftiger is. Een hypergevoelige huid is geen ziekte, maar een onprettig gevoel veroorzaakt door gevoelige zenuwen in de huid. Kenmerken van een hypergevoelige huid zijn jeuk en een prikkend of brandering gevoel - over het algmeen onzichtbare tekenen - en gaat gepaard met zichtbare tekenen zoals roodheid en droogte (al hoeft dit laatste niet altijd het geval te zijn). In ernstige gevallen kan een  Couperose of Rosacea gevoelige huid zich ontwikkelen. Rosacea is een chronische huidaandoening dat voorkomt bij 10% van de volwassen en met name bij mensen met licht haar. Symptomen zijn onder andere roodheid (erytheem), rode bultjes, zichtbaar rode bloedvaten en geirriteerde ogen.
 

Als u twijfelt over het type huidprobleem dat u hebt, u kunt ook uw apotheker om advies vragen. Raadpleeg voor een formele diagnose uw arts of een dermatoloog.

De buitenste laag van de opperhuid is de hoornlaag (stratum corneum) en deze vormt de barrière van de huid tegen de buitenwereld. Deze laag voorkomt het binnendringen van micro-organismen en stoffen zoals chemicaliën en allergenen. Hij beperkt ook vochtverlies via de opperhuid tot het minimum en beschermt zo het lichaam tegen uitdroging.

De hoornlaag is als een muur, opgetrokken uit 'stenen' of huidcellen die stabiliteit geven en 'cement' of lipiden in de opperhuid die doordringbaarheid en tegelijkertijd een stevige samenhang creëren. Op het oppervlak is een beschermende zuurmantel aanwezig, de hydrolipidenlaag. Deze emulsie van water (hydro) en vet (lipo) heeft een licht zure pH-waarde van 5 en deze:

• houdt een gezonde huidflora en het proces van het vormen van huidschilfers (of afschilfering) in stand dat een essentieel onderdeel van de huidvernieuwing vormt.
• neutraliseert de basische stoffen zoals zepen en conventionele oppervlakte-actieve stoffen.

De enzymen van de huid activeren de eigen natuurlijke weerstand. Zij zijn verantwoordelijk voor het in stand houden van de vitale barrièrefuncties, het reguleren van de vochtbalans en het stimuleren van huidvernieuwing. Als de enzymactiviteit afneemt of wordt belemmerd, verzwakt de weerstand van de huid en dit leidt niet alleen tot toename van het vochtverlies via de opperhuid maar ook irriterende stoffen gaan binnendringen.

Irriterende stoffen zoals zepen kunnen de toestand van de huid verder verslechteren door het basische effect, waardoor de huid niet alleen vatbaar wordt voor ontstekingen, maar ook voor infecties door bacteriën, virussen en schimmels.

• De babyhuid is dunner en de barrièrefunctie beperkter dan die van een volwassen huid, waardoor de babyhuid veel gevoeliger is voor chemische, fysieke en bacteriologische invloeden. Lees meer over de huid op verschillende leeftijden.
• Aan de andere kant worden naarmate de huid ouder wordt, stoffen die deel uitmaken van de structuur en het functioneren van de hydrolipidenlaag en de beschermende zuurmantel, schaarser. Dit leidt tot onbalans in de pH en meer vochtverlies.. Dit kan een verouderende huid gevoeliger maken voor sterk basische producten zoals zeep.
• Hormonale onbalans, veroorzaakt door stress of bepaalde gebeurtenissen in het leven, zoals zwangerschap, de menstruatiecyclus, de pubertijd of de menopauze. Dit kan de effectiviteit van de barrièrefunctie van de huid verzwakken.
• Sommige mensen hebben meer kans op een geïrriteerde, gevoelige huid. Dit zijn mensen met een droge of beschadigde huid, atopische dermatitis, acne en rosacea, die alle kunnen reageren op irriterende stoffen zoals parfums en kleurstoffen.
• Niet gediagnosticeerde of onbehandelde intoleranties en allergieën voor voedingsstoffen, zoals gluten, zuivel, additieven en eieren, kunnen tot ontstekingen van de huid en uitslag leiden.
• Uitdroging door overmatig transpireren of vochtgebrek kan de huid ook uitdrogen en gespannen maken.

• Seizoens- en klimaatveranderingen en temperatuurschommelingen kunnen de huid gevoeliger maken. Bij koud weer verminderen de klieren in de huid de uitscheiding van stoffen die nodig zijn voor het in stand houden van de beschermende zuurmantel, waardoor de huid uitdroogt. Centrale verwarming en airconditioning kunnen hetzelfde effect hebben. Bij warm weer produceren de klieren in de huid meer transpiratie, die verdampt en zo de huid droog laat aanvoelen.
• Toename van het gebruik van zepen en wasmiddelen met conventionele oppervlakte-actieve stoffen kan het huidoppervlak behoorlijk beschadigen door de huidbeschermende lipiden te verwijderen en zo de natuurlijke pH-waarden van de huid in onbalans brengen.
• Sommige medische behandelingen, zoals radiotherapie en bepaalde geneesmiddelen, kunnen tijdelijk tot een gevoelige huid leiden. Dit zou opgelost moeten zijn zodra de behandeling wordt beëindigd.

Lees meer over factoren die de huid beïnvloeden.