Atopisch handeczeem: oorzaken en behandelen

Atopische dermatitis op de handen (ook wel handdermatitis of handeczeem) komt veel voor en treft ongeveer 1 op de 20 mensen.¹. In dit artikel wordt uitgelegd hoe eczeem op de handen eruitziet, wat mogelijke oorzaken en triggers zijn en hoe je een eczeemgevoelige huid het beste kunt verzorgen.

Eczeem op de handen: bultjes en blaasjes

Tekenen verschillen van lichte droogheid, roodheid en jeuk tot schilferige, gebarsten en intens jeukende handen. In ernstigere gevallen kan de huid blaren ontwikkelen, scheuren en bloeden of vocht afscheiden. Blaasjes op de handen door eczeem kunnen relatief lang intact blijven, doordat de huid hier dikker is. Alle delen van de handen kunnen worden getroffen en de tekenen van eczeem op de handen kunnen per persoon verschillen.

Als jij of je kind al atopische dermatitis op andere lichaamsdelen hebt/heeft, dan is de kans groot dat die twee met elkaar te maken hebben. Meer informatie over hoe je de verschijnselen van atopische dermatitis kunt herkennen kan je vinden in Atopische dermatitis bij baby’s en kinderen en Atopische dermatitis en volwassenen.

Eczeem op de handen kan tijdens de jeugd al beginnen maar komt meer voor bij volwassenen die in de beroepsleeftijd vallen. Het treft vaak mensen die voor hun werk regelmatig in contact komen met chemicaliën en andere irriterende stoffen. Atopische dermatitis op de handen is, net als alle andere vormen, niet besmettelijk maar kan wel erg lastig zijn en bijvoorbeeld problemen op het werk opleveren.

Let op: milde psoriasis op de handen kan er hetzelfde uitzien als handeczeem, dus raadpleeg een arts voor een nauwkeurige diagnose als je twijfelt over je tekenen. Lees hier meer over Psoriasis.

Eczeem op de handen kan op elke plek op de handen voorkomen: handrug, handpalm en vingers. Eczeem op of tussen de vingers ontstaat door een ontstekingsreactie van de huid. Elk uur van de dag kunnen de vingers worden blootgesteld aan warmte en kunnen ze in contact komen met allerlei stoffen, waaronder ook allergenen en irriterende stoffen. Deze stoffen kunnen in de huid dringen, waardoor ook op deze plekken eczeem kan ontstaan.

Sommige mensen hebben een genetische aanleg voor atopische dermatitis. Deze onderliggende aandoening maakt deze mensen gevoeliger voor irriterende factoren en allergenen van buitenaf, en daarom vatbaarder voor handeczeem. Wil je hier meer over weten? Lees dan het artikel Atopische dermatitis begrijpen.

Maar ook mensen zonder onderliggende aandoening kunnen handeczeem ontwikkelen. De structuur van de huid op onze handen zorgt ervoor dat deze gevoeliger is voor uitdroging dan andere delen van ons lichaam. Je kunt hier lezen waarom dit zo is in Huid op verschillende lichaamsdelen.Vaak wassen, koud weer en chemicaliën op het werk kunnen allemaal de buitenste huidlagen beschadigen waardoor de huid uitdroogt en nog gevoeliger wordt voor irritaties. Deze aandoening heet ‘Irritant Contact Dermatitis’, oftewel contactdermatitis veroorzaakt door een irriterende factor.

Zoals eczeem door sieraden

Een andere vorm van contactdermatitis, allergische contactdermatitis, komt veel minder maak voor en treedt op wanneer het lichaam na veelvuldige blootstelling allergisch wordt voor een substantie. Veel voorkomende allergenen zijn haarkleurmiddel, parfum, nikkel (in sieraden en horloges), latex in rubberen handschoenen en bepaalde soorten planten. Wanneer de huid eenmaal droog en geïrriteerd is, worden de tekenen verder verergerd doordat de patiënt gaat krabben.

Regelmatige en effectieve huidverzorging helpt ook bij het bieden van de nodige ondersteuning, het verlengen van de periodes tussen opflakkeringen en het kalmeren en verzachten van de huid wanneer het gevoel van irritatie en het jeukerige gevoel het ergst zijn.

Handen wassen

Was je handen in lauwwarm water (vermijd een te warme of te koude temperatuur) en gebruik een milde, geurstofvrije handzeep of reinigingsmiddel dat speciaal is samengesteld voor regelmatig gebruik en/of voor een huid met neiging tot atopisch eczeem, zoals Eucerin AtopiControl Bad- en Doucheolie. Probeer antibacteriële reinigingsmiddelen zonder water te vermijden aangezien deze vaak alcohol en oplosmiddelen bevatten die de tekenen en opflakkeringen kunnen verergeren. Dep je huid droog in plaats van te wrijven en breng direct na het wassen van je handen een hydraterend product aan.

Je handen hydrateren met verzorgingsproducten voor de eczeemgevoelige huid

Zorg dat je bij elke wasbak thuis en op het werk een hydraterend product hebt om er zeker van te zijn dat je deze elke keer na het wassen van je handen gebruikt evenals wanneer je huid droog aanvoelt. Eucerin AtopiControl Handcrème is speciaal samengesteld om atopische handen de dagelijkse hydraterende verzorging te geven die ze nodig hebben, en bevat Licochalcone A (om de huid te verzachten en roodheid te verminderen) en Ceramiden (om de barrièrefunctie van de huid te versterken).

Tijdens een opflakkering kun je Eucerin AtopiControl Intensief Kalmerende Crème gebruiken als cosmetische verzorging tegelijkertijd met de medische behandeling die je arts heeft voorgeschreven.. Al is het zelf geen medicijn, en ook niet bedoeld ter vervanging van een medische behandeling, bevat de Intensief Kalmerende Crème Menthoxypropanediol (een mentholextract) en Decanediol (een antibacteriële active ingredient) die een bewezen verkoelende en kalmerende werking hebben op de huid en directe verlichting bieden. Breng na de Eucerin AtopiControl Intensief Kalmerende Crème de Eucerin AtopiControl Handcrème aan om de voordelen te optimaliseren.

Meer informatie rondom opflakkeringen vind je in het artikel Flare-ups vaststellen en beheersen, voor informatie over hoe handeczeem bij zuigelingen moet worden behandeld lees je Atopische dermatitis bij baby’s en kinderen en Atopische dermatitis op het lichaam bij kinderen.

Steroïden vormen de meest voorkomende medicinale behandeling, maar milde steroïdecrèmes en zalfjes (zoals 1% Hydrocortisol) pakken bij een dikke huid niet altijd de tekenen aan. Daarom zal de arts in sommige gevallen een krachtigere formule adviseren. Ultraviolet (UV)-therapie wordt soms ook gebruikt voor de behandeling van ernstig handeczeem.

De beste behandeling van handeczeem is om triggers te vermijden. Hier volgen enkele maatregelen die een verschil kunnen maken:

• Draag beschermende kleding (bijv. handschoenen) om blootstelling te vermijden
• Draag katoenen handschoenen onder vinyl of neopreen werkhandschoenen om de huid te beschermen tegen wrijving en te voorkomen dat zich in de handschoenen vocht ophoopt
• Droog de binnenkant van rubberen handschoenen na gebruik en houd de katoenen handschoenen schoon (was ze regelmatig met een geur- en kleurstof- en zeepvrij reinigingsmiddel of met hetzelfde reinigingsmiddel dat je voor je handen gebruikt)
• Beperk hoeveel sieraden je draagt, doe ze ’s avonds af en maak ze regelmatig schoon

Raadpleeg een arts of dermatoloog als de tekenen aanhouden.