Polymorfe lichteruptie (PLE) & – Andere huidreacties veroorzaakt door de zon

Naar verwachting lijdt ongeveer een vijfde van de bevolking aan de vorm van huidreacties (veroorzaakt door de zon) die bekend staat als Polymorfe LichtEruptie (PLE). De tekenen hiervan kunnen zowel ongemakkelijk als pijnlijk zijn, omdat zij de neiging hebben om op zeer zichtbare plaatsen van het lichaam, zoals de armen en de borstkas, te verschijnen. Meer inzicht in de oorzaken van de aandoening leidt echter tegenwoordig tot effectievere manieren om deze te behandelen.

PLE is de meest voorkomende vorm van fotodermatose, een huidaandoening die wordt bevorderd door blootstelling aan UV straling. De aandoening wordt gekenmerkt door terugkerende, uitgestelde tekenen, die als u één of twee dagen uit de zon bent, verschijnen en kunnen variëren van een milde uitslag tot een uitbraak van puisten. 
Lees meer over het effect van de zon op het lichaam en de gevoelige huid.

De aandoening komt vaker voor bij jonge vrouwen en mensen met een lichte huid.

Deze aandoening doet zich meestal voor in het voorjaar als de huid die in de winter bedekt is geweest aan zonlicht wordt blootgesteld. De aandoening kan zelfs worden opgewekt door zon die door glas valt. Als de blootstelling aanhoudt, kunnen de tekenen erger worden en de kans dat uitbraken jaarlijks terugkeren is reëel. PLE is echter niet besmettelijk en er is geen bewijs van enig verband met huidkanker.

Er zijn verschillende morfologische varianten van PLE en de tekenen variëren. Deze kunnen bestaan uit een bobbelige uitslag, roodheid van de huid, blaren of puistjes en bijna altijd is ook hevige irritatie aanwezig. In ernstiger gevallen kunnen grotere, met bloedingen gepaard gaande kwetsuren ontstaan. De meest getroffen gebieden zijn de onderzijde van de armen, de borstkas en, minder vaak, het gezicht.

De oorzaken van PLE zijn niet helemaal bekend. Recente onderzoeken wijzen echter uit dat bij mensen met PLE veranderingen in de functionele processen in de huid plaatsvinden.

1. UV-stralen – vooral UVA-stralen met lange golflengtes (die bij 80% van de getroffen mensen PLE opwekken) – dringen diep in de huid door, waar zij cellen kunnen beschadigen. 
2. Door UV-straling opgewekte vrije radicalen vormen zeer reactieve chemische verbindingen die oxidatieve stress veroorzaken, wat weer leidt tot beschadiging van cellen. 
3. Recente bevindingen geven aan dat bij mensen met PLE de bescherming van de cellen is verzwakt, waardoor hun huid niet in staat is deze vrije radicalen aan te pakken. 
4. Bij blootstelling aan de zon reageert hun huid door de immuunfunctie overmatig te activeren, wat leidt tot een rode en ontstoken huid.

De tekenen van PLE kunnen worden voorkomen door gebruik van een zonbeschermingsproduct (zie onder), beperking van blootstelling aan de zon, vooral tussen 11.00 en 15.00 uur en het dragen van tegen lichtinvloeden beschermende kleding.

Hierbij wordt de huid geleidelijk aan UV-stralen blootgesteld om zo tolerantie voor zonlicht op te bouwen. Sommige mensen met PLE ervaren dat de aandoening in de loop van de tijd geleidelijk verbetert. De aandoening kan kan ook helemaal verdwijnen.

Uitbraken van PLE kunnen hevig jeuken. Verzachtende lotions kunnen de irritatie verlichten, evenals plaatselijk aan te brengen steroïden bevattende crèmes.

Specifieke zonbeschermingsproducten helpen bij het verlichten van de symptomen van de aandoening en bij het voorkomen dat de aandoening terugkeert.

Terwijl PLE naar verwachting tot wel 90% van de mensen met huidreacties (veroorzaakt door de zon) treft, bestaan er andere aandoeningen met vergelijkbare tekenen.

Acne aestivalis (Mallorca-acne) wordt niet alleen veroorzaakt door UV-straling, maar verschijn pas na interactie met bepaalde bestanddelen van cosmeticaproducten of zonnebrandmiddelen, zoals bepaalde emulgatoren. Dit treft het meest vrouwen van de leeftijd tussen 25 en 40 jaar van wie velen met een verleden van acne in de puberteit. De klinische tekenen lijken sterk op die van PLE.

Fotoreacties zijn uitgestelde ontstekingsreacties die worden opgewekt door UV straling nadat bepaalde stoffen de gevoeligheid hebben verhoogd. Deze kunnen fototoxisch zijn (de bestanddelen van planten) of fotoallergisch (medicijnen, geurstoffen). Deze reacties van de huid uiten zich in jeukende knobbeltjes op plaatsen die aan licht worden blootgesteld.

Lees meer over effecten van zonlicht op de huid.

De symptomen van PLE kunnen vergelijkbaar zijn met die van andere huidreacties (veroorzaakt door de zon), dus het is het beste om professioneel advies te vragen.

Raadpleeg een dermatoloog of apotheker als u zich zorgen maakt over uw tekenen.