Postinflammatoire hyperpigmentatie door ontstekingen – Verzorging en tekenen van PIH

Postinflammatoire hyperpigmentatie is een type hyperpigmentatie dat zich in het gezicht en op het lichaam kan voordoen. Deze aandoening ontstaat meestal als een reactie op een ontsteking (zoals op acne, atopische dermatitis of psoriasis) of op een letsel (bijvoorbeeld als gevolg van dermabrasie, een chemische peeling of lasertherapie).

Hyperpigmentatie ontstaat als interne of externe factoren de melanineproductie verhogen. Dit leidt tot verkleuring van de huid, meestal op gebieden die aan de zon worden blootgesteld. Er zijn verschillende vormen van hyperpigmentatie, zoals pigmentvlekken (ouderdomsvlekken en sproeten), melasma en postinflammatoire hyperpigmentatie (PIH).

Bij postinflammatoire hyperpigmentatie verschijnen vlakke donkerverkleurde vlekken. Deze vlekken kunnen in kleur variëren van roze tot rood, bruin of zwart, afhankelijk van de teint en de diepte van de verkleuring. Zij kunnen lijken op kleine, verkleurde sproeten of grotere plekken donkerdere huid. Ze kunnen glanzend zijn of op 'nieuwe' huid lijken.

PIH treft vaak mensen met acne. Ze kan soms worden veroorzaakt door esthetische verzorging, zoals dermabrasie, chemische peeling of lasertherapie. Postinflammatoire hyperpigmentatie kan bij alle huidtypes ontstaan, maar het komt vaker voor bij een donkerdere huid. Mannen en vrouwen zijn even gevoelig voor postinflammatoire hyperpigmentatie.

Indien een pigmentvlek van grootte, vorm of kleur verandert, indien ze gaat jeuken of bloeden, breng dan een bezoek aan een dermatoloog om zoeken of het om een kwaadaardige tumor gaat.

Als de huid ten gevolge van een letselontstoken raakt, activeert deze ontsteking melanocyten (de melanine producerende cellen), om overtollige melanosomen (pigmentkorrels) vrij te maken. Deze melanosomen bevatten tyrosinase (een pigmentatie-enzym dat de melanineproductie start) en gesynthetiseerde melanine. Melanine bepaalt de kleur van de huid en het haarzone. Ze blijven aanwezig lang nadat de oorspronkelijke wond genezen is.

Een postinflammatoire hyperpigmentatievlek blijft vaak achter als resultaat van een ontstoken beschadiging bijvoorbeeld bij acne.

Het uiterlijk van PIH-vlekken kan variëren van redelijk onbeduidende pukkels of puistjes tot ernstiger verwondingen. Hoe groter de ontsteking, des te duidelijker de PIH-vlek, zowel voor wat betreft grootte als kleur. Als een puistje wordt uitgedrukt of eraan wordt geprutst, verhoogt dit de kans op het ontwikkelen van postinflammatoire hyperpigmentatie.

Hoewel de zon PIH niet veroorzaakt, kan deze wel de tekenen verhevigen door de aangetaste plekken donkerder te maken en de tijd die ze nodig heeft om deze vlekken te vervagen te verlengen.

Postinflammatoire hyperpigmentatie veroorzaakt geen littekens en zal zelfs zonder verzorging in de loop van de tijd verbeteren. De herstelperiode varieert, maar gemiddeld kan het tussen de 3 en 24 maanden duren voordat de donkere vlekken zijn vervaagd. In sommige gevallen kan dit echter nog langer duren. De herstellingsperiode is afhankelijk van het verschil in kleur tussen de natuurlijke teint en de donkerdere plekken. Hoe duidelijker het verschil, des te langer het duurt voordat de verkleuringen zijn verdwenen. Verzorgingen voor snellere verbetering en verkorting van de herstelperiode zijn beschikbaar.

Dermatologen maken gebruik van twee belangrijke concepten: de verwijdering van de verkleurde huid veroorzaakt door postinflammatoire hyperpigmentatie en de regulering van de tekenen.

Verwijdering - door middel van lasertherapie, zeer sterke lichtflitsen of chemische peeling - verdwijnen de huidcellen met hyperpigmentatie, zodat nieuwe huid zonder hyperpigmentatie wordt gevormd. Dit kan kostbaar en ingrijpend zijn; en zelfs de situatie verergeren. Mogelijke bijwerkingen zijn ontstekingen, irritatie en een branderig gevoel.

Chemische peelings, zoals AHA
De dermatoloog brengt een zure oplossing (glycolzuur (AHA)) aan om de aangetaste huidlagen te verwijderen. De huid gaat blaren vormen, de bovenste huidlaag "valt af" waaronder een 'nieuwe' smetteloze huid tevoorschijn komt.

Lasertherapieën (Fraxel, Erbium YAG) en IPL-therapie (Intense Pulsed Light)
 Lasertherapieën en procedures met zeer sterke lichtflitsen zijn nauwkeuriger dan chemische peelings, omdat zij gebruikmaken van sterk gericht licht om het aangetaste gebied te bereiken. Afhankelijk van de ernst van de hyperpigmentatie kan de huid op het niveau van het huidoppervlak (de opperhuid) of in de dieper gelegen huidlagen (de lederhuid) worden behandeld. Lees meer over de structuur van de huid.

Regulering maakt gebruik van op voorschrift of vrij verkrijgbare middelen die de melanineproductie remmen, waardoor de teint gelijkmatiger wordt en donkerdere plekken verbleken, zodat zij weer overeenkomen met de normale pigmentatie van de huid.

Verschillende plaatselijk aan te brengen medische of huidverzorgingsproducten voor postinflammatoire hyperpigmentatie zijn verkrijgbaar. Ze bevatten meestal één of meer van de volgende bestanddelen:

• Hydroquinone 2-4% is een krachtig huidbleekmiddel dat met het oog op de mogelijke toxicologische risico's en de grote kans dat het middel postinflammatoire hyperpigmentatie veroorzaakt door de EU in de cosmetica sinds 2001 verboden is.
• Arbutin is een hoofdbestanddeel in veel huidbleekproducten in Azië. Het is een natuurlijk bestanddeel van hydroquinone. Hoewel deze stof zwakker en minder doeltreffend is dan industrieel geproduceerde hydroquinone, bestaan twijfels over de veiligheid hiervan.

• Kojiczuur is een bijproduct van de Japanse rijstwijn sake. De stof is natuurlijk, maar de remmende werking op de melanineproductie is twijfelachtig. Het is in veel landen verboden´.
• Glycolzuur (of fruitzuur) wordt gebruikt door dermatologen voor chemische peelings. Het is een veel voorkomend actief bestanddeel in veel magistrale crèmes tegen hyperpigmentatie.
• Retinoïdezuur (vitamine A-derivaat) wordt als doeltreffend beschouwd, maar het kan enige bijwerkingen hebben, zoals irritatie en verhoogde gevoeligheid voor de zon (wat al een probleem is voor mensen met postinflammatoire hyperpigmentatie). Aangezien mogelijk een relatie bestaat met geboorteafwijkingen, mogen zwangere of borstvoeding gevende vrouwen geen retinoïdezuren gebruiken.
• Derivaten van vitamine C hebben aangetoond dat zij relatief doeltreffend zijn tegen postinflammatoire hyperpigmentatie. Zij worden vaak in combinatie met andere werkzame bestanddelen gebruikt.

• De UV-stralen van de zon grote invloed hebben op de huid. Blootstelling aan de zon zal de tekenen verhevigen. Dus naast het vermijden van de zon wordt aanbevolen dagelijks een zonbeschermingsproduct met een hoge SPF te gebruiken als onderdeel van de dagelijkse verzorging.
• Directe resultaten mogen niet onmiddellijk worden verwacht. Verzorgingen kunnen een aantal weken nodig hebben om merkbare verschillen te laten zien, dus consequent gebruik, geduld en doorzettingsvermogen zijn zeer belangrijk.
• Postinflammatoire hyperpigmentatie kan medische verzorging vereisen. Als patiënten zich zorgen maken over de grootte, vorm of kleur van een donkere plek is het de moeite waard een dermatoloog of apotheker te raadplegen.